Δ΄ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΥΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

IV INTERNATIONAL CYPROLOGICAL CONGRESS

Λευκωσία 29 Απριλίου-3 Μαΐου 2008 - Nicosia 29 April-3 May 2008

ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ:

*Για να δείτε το πρόγραμμα και τις περιλήψεις του συνεδρίου κατεβάστε τα παραπάνω αρχεία, τα οποία είναι σε μορφή pdf.

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Πρόλογος  

Αρχαίο Τμήμα  

Μεσαιωνικό Τμήμα *

Νεότερο Τμήμα

Περιλήψεις που δεν συμπεριλαμβάνονται στα αρχεία pdf

*Βλ. διόρθωση στο Μεσαιωνικό Τμήμα,  σ. 49, στο όνομα Ν. Καντηράνη

-Για να δείτε το πρόγραμμα και τις περιλήψεις του συνεδρίου κατεβάστε τα παραπάνω αρχεία, τα οποία είναι σε μορφή pdf.

Περιλήψεις που δεν συμπεριλαμβάνονται στα παραπάνω αρχεία:

δρ Ευάγγελος Κατσιαμπίρτας.  Επισκόπηση του φαινομένου της ανομβρίας/ξηρασίας στην Κύπρου κατά τους μεσαιωνικούς και νεώτερους χρόνους

Η πιλοτική αυτή έρευνα  και εισήγηση σκοπόν έχει να θέσει τα θεμέλια για ένα πρόγραμμα μελέτης του κλίματος της Κύπρου από τα «καλαντάρια» της Μονής Μαχαιρά σαν πηγής πληροφοριών  κατά τους τελευταίους  οκτώ αιώνες( 800 ετη) που θα έχει σαν πρώτο στόχο την κωδικοποίηση των κλιματικών πληροφοριών ( μη συνήθων κλιματολογικών παρατηρήσεων) που υπάρχουν καταγραμμένες στα “καλαντάρια”της Μονής Μαχαιρά με σκοπό τη σύνθεση μέσων τιμών κλιματικών παραμέτρων της βροχόπτωσης μέχρι και 800 χρόνια  πριν και που θα έχει σαν τελικόν αποτέλεσμα τη μελέτη  της( πιθανής) αλλαγής του κλίματος της Κύπρου και τον προγραμματισμό της διαχείρησης των υδάτινων πόρων καθως η παρατεταμένη ανομβρία/ξηρασία των τελευταίων τριών υδρολογικων ετών  που ζούμε, έδειξε ένα μεγάλο κενό.

Αυτή είναι παγκόσμια η πρώτη μελέτη στο είδος της όσον αφορά την πηγή και το είδος των δεδομένων και θα είναι εξ’ ίσου πρωτότυπη όσον αφορά την προσπάθεια και ίσως την μεθοδολογία μετά από εκείνη του H. H.  Lamb ομότιμου καθηγητού του Πανεπιστημίου του East Anglia στο Norwich, Αγγλίας. Βέβαια στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκαν δείγματα πάγου από τα βάθη του μονίμoυ στρώματος πάγου (ice cup), γύρη,  δακτύλιοι (tree rings) από χονδρά δένδρα και άλλα μέσα για να έχουμε μια κάποια γνώση για τις κλιματικές συνθήκες που επεκράτησαν χιλιάδες χρόνια πριν.

.Από πολιτιστικής πλευράς επίσης ,το πρόγραμμα θα δείξει ότι τα μοναστήρια της Κύπρου και γενικά η εκκλησία όχι μόνον κράτησαν τη θρησκεία και την ελληνική γλώσσα στα δύσκολα χρόνια της φραγκοκρατίας , ενετοκρατίας, τουρκοκρατίας αλλά γιατί όχι και αγγλοκρατίας  και ότι οι μοναχοί είχαν την έφεση προς μάθηση κάνοντας  ίσως τις πιο ακριβείς μετεωρολογικές εμπειρικές παρατηρήσεις χωρίς όργανα στον κόσμο.Τα κειμήλια αυτά θα γίνουν γνωστά σ’ολον τον κόσμο εξυψώνοντας το κύρος, το γόητρο και την ακτινοβολία της Αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου.

Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει με μια πιλοτική μελέτη των πληροφοριών  των τελευταίων περίπου 100 περίπου χρόνων που είχα την τύχη να δω ( προσωπικά το λέω ευλογία) να υπάρχουν παράλληλα οι πιο πάνω εμπειρικές  καταγραφές στα “καλαντάρια” και ταυτόχρονα οι επίσημες κλιματολογικές παρατηρήσεις  βροχόπτωσης και θερμοκρασίας σε κοντινές αποστάσεις από τη Μονή Μαχαιρά(σταθμός στα Κιώνια κλπ).

Θα φανεί  έτσι η αξιοπιστία, ποιότητα και προ παντός η χρησιμότητα των «καλανταριών» για τον τελικό σκοπό του όλου προγράμματος, αφού θα επιτρέψει επιστημονικά και στατιστικά τη βαθμολογία ( calibration)  οποιαδήποτε στατιστικού μοντέλου που θα χρησιμοποιηθεί κατά την κοινή αυτή χρονική περίοδο μετά από  ανάλογη βέβαια προσαρμογή των εμπειρικών παρατηρήσεων των μοναχών της Μονής πριν από την έναρξη των νεωτέρων επιστημονικών μετεωρολογικών παρατηρήσεων στην Κύπρο ( και σχεδόν σ’ολο τον κόσμο) το 1882.

Υπάρχουν επίσης κατά την περίοδο 1192-1571 υπάρχουν μεταξύ άλλων  θεομηνιών, αναφορές σε πλημμύρες,  ανομβρίες και επιδρομές από ακρίδες στο βιβλίο που εξέδωσε ο Δήμος Λευκωσίας "η ζωή στην Κύπρο στα χρόνια της Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας 1192-1571" (σελίδα 134) που μπορούν να αξιοποιηθούν διασταυρούμενες με τις πληροφορίες από τα «καλαντάρια», καθώς και διασπαρμένες πληροφορίες σε άλλες πηγές της προφορικής και γραπτής παράδοσης μας σαν λαός( π.χ. στην μελέτη του Κωνσταντίνου Κωμοδίκη  Επετηρίδα Κέντρου Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου,Τόμος 7, 2006)

Από εκπαιδευτικής σκοπιάς,  φιλολόγοι ,θεολόγοι και άλλες ειδικοτήτες ως και φοιτητές θα εκπαιδευτούν στην ανάγνωση και εξαγωγή των κλιματολογικών πληροφοριών από τα  «καλανταριών», αλλά και τυχόν άλλων πληροφοριών που θα χρησιμοποιηθούν για άλλες συνιστώσες ενός δευρημένου προγράμματος   ( π.χ. η δομή, η γλαφυρότητα  και το λεξιλόγιο της γλώσσας που χρησιμοποιείται στα «καλαντάρια» )  εφόσον θα  υπάρξει το ανάλογον  ενδιαφέρον  από αρμόδιους φορείς, για να μη γίνει σπάταλη χρόνου για επανεξαγωγή πληροφοριών που μπορεί να κωδικοποιηθούν ταυτόχρονα ενώ γίνεται η πιο πάνω κύρια μελέτη.

Θα προσπαθήσουμε  να «προβλέψουμε » πίσω το κλίμα της Κύπρου και να βγάλουμε συμπεράσματα για το τι μας περιμένει στον 21ον αιώνα με τις ακραίες τιμές θερμοκρασίας  αλλα κυρίως των μακρών περιόδων ξηρασίας που μαρτυρούμεν αυτές τις μέρες και της παγκόσμιας έλλειψης καθαρού νερού με όλες τις επιπτώσεις στη ζωή μας σαν ανθρώπων στον πλανήτη που βαδίζει προς αυτοκαταστροφή αν δεν αντιδράσουμε και την ανακόψουμε εγκαίρως.

Βιβλιογραφία

Καλαντάρια. Ιερά Μονή Μαχαιρά( Φυλασσονται  σε τόμους στη Μονή)

Katsiambirtas E E, 2006: Promoting Online Climate Research in Cyprus using freely available Software and Data. Presented at the 8^th Conference on Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics (COMECAP), Agricultural University of Athens, 24-26 May 2006.

Katsiambirtas E E, and Michaelides S, 2006: Drought Identification and Monitoring in Cyprus by using online resources. Presented at the 8^th Conference on Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics (COMECAP), Agricultural University of Athens, 24-26 May 2006.

H.H.. Lamb. Climate History and the Modern World, Second Edition, London and New York: Routledge, 1995.